HOA PƠ LANG BUÔN MA THUỘT – Chẳng phải vô cớ mà khi nhắc đến tháng Ba là người ta nghĩ ngay đến Tây Nguyên. Mùa ong lấy mật, mùa phát rẫy làm nương…mùa mà Tây Nguyên mình quyến rũ nhất. Bởi có sự điểm tô sắc đỏ tươi trên nền trời xanh biếc của những bông hoa Pơ-Lang nở rộ. Đó mới đích thị là “tháng 3 Tây Nguyên”.
Nhưng quả thật tháng 3 Tây Nguyên đẹp thật. Trời cao nguyên chưa bao giờ xanh và trong hơn thế. Nắng Tây Nguyên chưa khi nào vàng và đượm đến thế. Và cái gió cũng đượm chất hanh hao mà không phải ở đâu cũng có được.
Và, đây cũng là mùa của hoa Pơ-lang Buôn Ma Thuột.
Hoa Pơ Lang còn có nhiều tên gọi khác là hoa Gạo (cách gọi của người Việt) hay hoa Mộc Miên (cách gọi của người Hoa). Cây Pơ Lang thuộc họ gạo có gai và bạnh vè ở góc. Lá kép chân vịt mọc so le. Hoa màu đỏ kết thành chùm có đặc điểm là nở trước khi ra lá, quả nặng to. Hạt có nhiều lông như sợi bông. Không chỉ nhiều về số lượng mà Pơ Lang còn gắn liền với đời sống, tâm hồn của người Tây Nguyên.
Người ta thường ví cây Kơ-nia là biểu trưng sức mạnh vạm vỡ của các chàng trai Tây Nguyên thì Pơ-lang chính là biểu tượng cho những cô gái yêu kiều của vùng đất bazan. Điều đó được thể hiện rõ trong truyền thuyết về loài cây này.
Chuyện xưa kể lại rằng:
“Ngày xưa có đôi trai gái yêu nhau tha thiết và trong ngày vui khi nhà chàng trai mang lễ vật sang cầu hôn nhà cô gái thì bất ngờ có cơn mưa lớn cuốn trôi đi tất cả khiến việc nên duyên của đôi trẻ không thành. Quá uất ức họ cùng dựng cây nêu để chàng trai lên trời tìm Yàng hỏi rõ nguyên cớ. Trước khi đi chàng có buộc vào tay cô gái một dải lụa đỏ thay lời thề nguyện sẽ nhất định trở về bên cô.
Đáng tiếc thay, sau khi lên gặp được Yàng vì thấy sự tài năng và đức độ của chàng trai Yàng đã giữ chàng ở lại làm thần nhưng kể từ đó chàng trai không bao giờ được trở lại hạ giới để gặp cô gái nữa. Ở nhà cô gái hàng ngày, hàng ngày mong ngóng nhưng bóng dáng người thương vẫn biệt vô âm tín. Quá đau buồn cô tìm đến cây nêu năm xưa quyết tâm đi lên trời tìm gặp người yêu nhưng cây nêu cao quá, đường lên trời lại xa thăm thẳm cô thì mỏng manh lực kiệt. Cuối cùng cô mất đi, hoá thân thành loài cây bên cạnh cây nêu và dải lụa đỏ trên tay cô đã hóa thành những bông hoa Pơ Lang rực rỡ tươi thắm”.
Chỉ cần ngồi ngắm loài hoa màu đỏ ấy trên nền trời xanh thôi là cũng đủ để thốt lên rằng: Yêu lắm mùa hoa Pơ-lang.